Ένα από τα πιο συχνά επιχειρήματα που ακούγονται από τους πάσης φύσεως "ευρωπαϊστές" και υποστηρικτές των ελληνικών θυσιών στο όνομα της ευρωζώνης είναι ότι η ΕΕ εγγυάται τα σύνορα μας και, κατά συνέπεια, κάθε θυσία είναι θεμιτή εφόσον αυτό είναι το υπέρτατο εθνικό συμφέρον. Η άποψη αυτή αντηχεί και στο μέσο πολίτη ο οποίος για κάποιο απροσδιόριστο λόγο πιστεύει ότι η συμμετοχή μας στην ευρωζώνη συνεπάγεται και την διατήρηση των συνόρων μας. Φαίνεται εν ολίγοις ότι ορισμένοι βαδίζουν – ή προτιμούν να βαδίζουν – στην πολιτική ζωή με δόγματα παρά με βάση τη γεωπολιτική πραγματικότητα και εξηγώ αμέσως γιατί.Το πρώτο πράγμα το οποίο σκόπιμα συγχέουν ορισμένοι είναι ότι άλλο η ευρωζώνη και άλλο η Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα δύο αυτά δεν ταυτίζονται αν και σχετίζονται. Διότι υπάρχουν χώρες που χρησιμοποιούν το ευρώ χωρίς να είναι μέλη της ΕΕ (Μαυροβούνιο, Κόσοβο, Βατικανό, Άγιος Μαρίνος, Ανδόρα κτλ.), υπάρχουν επίσης χώρες που είναι μέλη της ΕΕ αλλά δεν είναι μέλη της ευρωζώνης και ούτε υποχρεούνται να το υιοθετήσουν (Βρετανία, Δανία), ενώ υπάρχουν και χώρες που δεν είναι μέλη του ευρώ αλλά υποχρεούνται να το υιοθετήσουν (Βουλγαρία, Ουγγαρία, Πολωνία κτλ.). Από τα 27 κράτη-μέλη μόνο 17 είναι στη ζώνη του ευρώ. Κατά συνέπεια όχι μόνο δεν είναι το ίδιο αλλά φαίνεται πως υπάρχουν και δύο μέτρα και δύο σταθμά, καθώς κάποιοι εταίροι είναι πιο "ίσοι" από τους υπόλοιπους. Είναι λοιπόν σημαντικό να κατανοήσουμε τη θέση και το ρόλο μας μέσα σε αυτή την Ένωση.
Το επόμενο πράγμα το οποίο αποσιωπάται είναι το γεγονός ότι η ΕΕ μπορεί να είναι πολλά πράγματα, μπορεί να ορίζει τη νομισματική και οικονομική πολιτική μας, μπορεί να ορίζει το τι μπορούμε και τι δεν μπορούμε να κάνουμε σαν κράτος, αλλά δεν είναι μια αμυντική συμμαχία. Όχι δεν είναι, δεν υπήρξε ποτέ ως τέτοια, ούτε και θα υπάρξει στο μέλλον. Και όχι μόνο δεν είχε ποτέ τη μορφή αμυντικής συμμαχίας, αλλά και κάθε προσπάθεια να υπάρξει κοινή εξωτερική πολιτική έχει αποτύχει παταγωδώς όσες φορές και αν επιχειρήθηκε. Για την ακρίβεια η προσπάθεια για στρατιωτική συνεργασία των μελών της ΕΕ έχει αποτύχει εν τη γεννέση της, εν έτει 1957 στη Συνθήκη της Ρώμης, τότε δηλαδή που δημιουργήθηκε η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ). Διότι ο λόγος που επί δεκαετίες μιλάμε για "Οικονομική Κοινότητα" είναι επειδή ακριβώς η Ευρωπαϊκή Αμυντική Κοινότητα απέτυχε. Πόσοι άραγε γνωρίζουν ότι με τη Συνθήκη της Ρώμης είχε προταθεί μία Αμυντική και μία Οικονομική κοινότητα; Πόσοι γνωρίζουν ότι προσπάθησαν μετέπειτα να ενοποιήσουν την Ευρώπη μέσω της ελλιπούς πια Οικονομικής Κοινότητας, χρησιμοποιώντας την ενοποίηση των αγορών ως έναν καταλύτη για την πολιτική ενοποίηση; Ωστόσο, η αποτυχία της αμυντικής συνεργασίας υφίσταται και εξακολουθεί να στοιχειώνει το μέλλον της ευρωπαϊκής ενοποίησης.
Η πρόσφατη απόφαση της Τουρκίας – μιας υποψήφιας προς ένταξη χώρας – να πραγματοποιήσει στρατιωτικές ασκήσεις εντός της Κυπριακής ΑΟΖ αποδεικνύει περίτρανα αυτό το γεγονός. Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει αυτή τη στιγμή την προεδρία της ΕΕ, αυτό όμως δεν εμποδίζει μια υποψήφια χώρα, την Τουρκία, να καταπατά τα κυριαρχικά της δικαιώματα. Ασφαλώς και η Κύπρος είναι ευρωπαϊκή επικράτεια, ασφαλώς και έχει ένα απ' τα μεγαλύτερα κοιτάσματα φυσικού αερίου στην Ευρώπη εντός της ΑΟΖ της, ασφαλώς και έχει την προεδρία της ΕΕ, όμως καμία επίσημη αντίδραση δεν υπάρχει από την πλευρά της Ένωσης για το θέμα. Το ίδιο ισχύει και για τη μόνη αμυντική συμμαχία αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη, το ΝΑΤΟ. Να μη λησμονούμε βέβαια πως το ΝΑΤΟ έχει δώσει δείγματα γραφής για το θέμα της Κύπρου και κατά την τουρκική εισβολή του 1974 στο νησί όπου όλοι γνωρίζουμε τι ακολούθησε.
Και ρωτώ: τι θα συμβεί σε περίπτωση σύρραξης; θα εγγυηθεί η ΕΕ τα σύνορα μας; ασφαλώς όχι! Ούτε τέτοια πρόβλεψη υπάρχει, ούτε καμία σχετική συνθήκη, ούτε καμία πολιτική. Ακόμα και για το θέμα της λαθρομετανάστευσης μέσω Τουρκίας, που είναι ένα θέμα που καίει όλους τους εταίρους, η ΕΕ έχει αποτύχει να δώσει λύσεις. Στην ελληνική αστυνομία παραμένει η ευθύνη της φύλαξης των συνόρων και την Ελλάδα κατηγορούν όταν αποτυγχάνει. Σε ότι αφορά τώρα τα ζητήματα εθνικής ασφάλειας, η συμμετοχή μας στο ΝΑΤΟ κάθε άλλο παρά διασφαλίζει τα συμφέροντα μας εντός της συμμαχίας. Διότι και η γείτονα χώρα είναι μέλος του ΝΑΤΟ, και μάλιστα "πολύτιμος σύμμαχος", όπως μας υπενθυμίζουν τακτικά οι Αμερικανοί σύμμαχοί μας. Ως γνωστόν σε περίπτωση σύρραξης εντός της συμμαχίας το ΝΑΤΟ δεν επεμβαίνει παρά μόνο σε διπλωματικό επίπεδο. Η ίδια η ιδρυτική συνθήκη του ΝΑΤΟ δεν προβλέπει παρά ασαφείς δεσμεύσεις, διότι δεν υπάρχει ούτε μία παράγραφος, όπου ρητά να ορίζονται κυρώσεις κατά του επιτιθέμενου. Συνεπώς σε ποιο συμπέρασμα οδηγούμαστε;
Το ζήτημα αυτό πρέπει να μας απασχολήσει σήμερα περισσότερο από ποτέ, ειδικά μετά την πλήρη αποδυνάμωση των ενόπλων δυνάμεων μας και τις μεγάλες περικοπές των αποδοχών των στρατιωτικών. Η Τρόικα απαιτεί περαιτέρω μείωση των αποδοχών των στρατιωτικών κατά 12% την ίδια ώρα που είναι εμφανές ότι η κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο δεν προοιωνίζεται τίποτα καλό. Η κυβέρνηση μαριονέτα που έχουμε διαπραγματεύεται άραγε όλα αυτά τα ζητήματα πριν αποφασίσει την περαιτέρω αποδυνάμωση της άμυνας της χώρας; Είναι εμφανές πως όχι. Είναι επίσης εμφανές πως βρισκόμαστε για ακόμα μια φορά στο πιο γεωπολιτικά ευαίσθητο σημείο του πλανήτη. Μια ματιά στο χάρτη είναι αρκετή για να καταδείξει το γεγονός αυτό: στα νότια της χώρας μας η αραβική "Άνοιξη" αλλάζει δραματικά τον γεωστρατηγικό χάρτη, Λιβυή, Αίγυπτος, Ισραήλ, Τυνησία. Στα ανατολικά μια Τουρκία που εξακολουθεί να αμφισβητεί τα κυριαρχικά μας δικαιώματα σε κάθε ευκαιρία και με την υπεροψία που της δίνει η δυναμική οικονομία της. Μια Τουρκία που μαστίζεται από εσωτερικές συγκρούσεις – τις οποίες ως προσφιλής της τακτική τείνει να εξωτερικεύει – και η οποία όχι μόνο ενισχύει συνεχώς το στρατό και τη στρατιωτική βιομηχανία της αλλά επίσης αποσκοπεί να γίνει μια περιφερειακή υπερδύναμη. Το νεο-οθωμανικό δόγμα Νταβούτογλου οραματίζεται την αποκατάσταση της οθωμανικής επιρροής στα Βαλκάνια και ήδη έχει αρχίσει το "παιχνίδι των μειονοτήτων" σε όλες τις γειτονικές χώρες στη βόρεια πλευρά των συνόρων μας. Την ίδια ώρα ο εθνικισμός στα Βαλκάνια έχει χτυπήσει κόκκινο και οι εθνοτικές συγκρούσεις αποτελούν ρουτίνα. Μην ξεχνάμε τον πρόσφατο πόλεμο στην Γιουγκοσλαβία και τα ζητήματα που ακόμα παραμένουν ανεπίλυτα, με πρώτο το ζήτημα των Σκοπίων. Στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μ. Ανατολή δημιουργείται το σύγχρονο Ελντοράντο με παράλληλη απειλή μιας διεθνούς σύρραξης. Είμαστε τοποθετημένοι στο κέντρο του νοητού κύκλου Μ. Ανατολής, Βαλκανίων, Βόρειας Αφρικής.
Αναλογίζεται άραγε η κυβέρνηση της ΝΔ το τεράστιο γεωστρατηγικό ρίσκο, όχι μόνο για τη χώρα μας, αλλά και για την ευρύτερη περιοχή; Τι θα συμβεί αν αποδειχτεί ότι η άμυνα της χώρας μας αδυνατεί να υπερασπιστεί τα σύνορά μας αλλά και την ισορροπία στην περιοχή; Διότι σε αυτή την περίπτωση δε θα συντρέξουν ούτε οι Ευρωπαίοι, ούτε ασφαλώς και οι Νατοϊκοί "σύμμαχοί" μας, με τους οποίους ενδεχομένως να βρεθούμε και αντιμέτωποι. Η ιστορία έχει αποδείξει ότι δεν μπορούμε να βασιζόμαστε σε συμμάχους κι ότι ακριβώς οι σύμμαχοι μας ήταν που οδήγησαν στην τραγική εμπλοκή μας σε δύο παγκόσμιους πολέμους – για τα δικά τους συμφέροντα, όχι για τα δικά μας. Σε δύο παγκόσμιους πολέμους που δεν προσέφεραν τίποτα στη χώρα μας παρά μόνο διάλυση και καταστροφή. Μην ξεχνάμε πως και κείνος ο λιμός του 1942 ήταν αποτέλεσμα του αποκλεισμού που επέβαλε η σύμμαχος Βρετανία και μην ξεχνάμε πως οι σημερινοί "σύμμαχοι" μας, Τουρκία και Γερμανία, είναι οι ίδιοι που πέρασαν επανειλημμένα από τη χώρα μας αφήνοντας πίσω τους "καμμένη γη". Κατά συνέπεια, όσο συντομότερα συνειδητοποιήσουμε ότι η μόνη εγγύηση των συνόρων και της εθνικής μας ακεραιότητας είναι οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις, τόσο καλύτερα θα προετοιμαστούμε για τις επερχόμενες εξελίξεις. Διότι η αποδυνάμωση των ενόπλων δυνάμεων στη χρονική αυτή συγκυρία που διανύουμε, είναι πράξη εγκληματική. Καλές οι θεωρίες περί "ήπιας δύναμης" (soft power) της ΕΕ, όμως η γεωπολιτική πραγματικότητα περιγράφεται ακριβέστερα με όρους realpolitik, ειδικά όταν οι πρωταγωνιστές είναι οι ίδιοι σήμερα και τότε.
Γεωργία Φωτεινού,
BA, MPhil, Politics and International Relations, University of Oxford
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου