"Κανένας δεν μας φοβάται πια"

Η μεγάλη δυσκολία στελέχωσης των ελεγκτικών μηχανισμών με πρόσωπα εκτός κυκλωμάτων και φιλικών σχέσεων αποτελεί σύμμαχο της διαφθοράς.

 Την πλήρη αποδυνάμωση του ελεγκτικού έργου που ασκεί ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης, Λέανδρος Ρακιντζής, επέφερε η τροποποίηση του νόμου 4057/2012 για τον υπαλληλικό κώδικα. Όπως εξηγεί ο επίτιμος αρεοπαγίτης στο «Κ», πλέον τα χέρια του επιτελείου των επιθεωρητών της Κηφισίας «είναι δεμένα», με αποτέλεσμα να επιβάλλονται ποινές-«χάδι» σε επίορκους δημοσίους υπαλλήλους. Σημειώνει ότι η διαφθορά στις Πολεοδομίες

έχει υποχωρήσει κυρίως εξαιτίας της οικονομικής κρίσης και εξηγεί γιατί αποτελεί άθλο η πάταξη της διαφθοράς στις οικονομικές υπηρεσίες του κράτους.

Οι νέες ρυθμίσεις του υπαλληλικού κώδικα (Ν. 4057/2012) αποδυναμώνουν δραματικά τις ελεγκτικές αρμοδιότητες σας. Όπως επισημαίνεται, δηλαδή, στην ετήσια έκθεση, δεν έχετε πλέον τη δυνατότητα να υποβάλετε ενστάσεις κατά αποφάσεων πρωτοβάθμιων πειθαρχικών συμβουλίων. Αποφάσεις που, ως επί το πλείστον, «αθωώνουν» επίορκους δημοσίους υπαλλήλους. Γιατί όταν ο τότε υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης, Δημήτρης Ρέππας, προωθούσε τον σχετικό νόμο δεν εκφράσατε τη διαφωνία σας;

Δεν έχουμε δικαίωμα να διατυπώσουμε ενστάσεις. Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Το κυριότερο στοιχείο δημοσιοϋπαλληλικής πειθαρχίας είναι ο φόβος της τιμωρίας, η οποία επιβάλλεται σε πρώτο βαθμό από τα πειθαρχικά συμβούλια και τα μονομελή όργανα. Σε δεύτερο βαθμό, ο κατηγορούμενος που καταδικάστηκε μπορεί να υποβάλει ένσταση ή -εφόσον αυτός έχει αθωωθεί- η δημόσια διοίκηση, ήτοι ο υπουργός, ο περιφερειάρχης, ο δήμαρχος ή ο πρόεδρος ενός δημόσιου οργανισμού. Οι τελευταίοι σπανίως ασκούσαν ενστάσεις, και μάλιστα όχι για λόγους που σχετίζονται με τη δίκαιη απόδοση της δικαιοσύνης, αλλά για λόγους πολιτικής.

Το 2004 μου δόθηκε το δικαίωμα να υποβάλω -σε ετήσια βάση 150 έως 250- ενστάσεις για λογαριασμό της διοίκησης, οι οποίες εξετάζονταν από το δευτεροβάθμιο συμβούλιο του υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης, που αποφάσιζε την επιβολή ή μη ποινής στους αυθαιρετούντες δημόσιους λειτουργούς.

Γιατί άλλαξε αυτή η διάταξη;

Δεν γνωρίζω και ούτε ρώτησα να μάθω. Το «κρίμα στον λαιμό τους», όπως λένε. Ενδεχομένως να μην άρεσε σε κάποια δύναμη, στους συνδικαλιστές ή σε κάποιους άλλους. Γνωρίζω ότι επί Ραγκούση συστάθηκε επιτροπή για την αναμόρφωση του Ποινικού Δικαίου των υπαλλήλων, ενώ το τελικό σχέδιο κατατέθηκε προς συζήτηση στην αρμόδια επιτροπή επί Ρέππα. Πρόεδρος της επιτροπής αυτής ήταν ο Γιώργος Σταυρόπουλος, ο μετέπειτα υπουργός Επικρατείας επί Παπαδήμου. Στη συζήτηση του σχεδίου ο Ρέππας δεν παρέστη και ο κ. Σταυρόπουλος υποστήριξε φανατικά το σχέδιο, το οποίο εντέλει ψηφίστηκε από τη Βουλή. Έχω ζητήσει, πάντως, να αλλάξει η συγκεκριμένη διάταξη.

Πρακτικά, η συγκεκριμένη τροποποίηση κρατά τα χέρια σας «δεμένα»;

Τα χέρια μας είναι τελείως «δεμένα», κανένας δεν μας φοβάται πια. Επιπλέον, το χειρότερο είναι ότι ο νόμος προβλέπει την ύπαρξη μεταβατικού διαστήματος: μέχρι τη συγκρότηση των καινούργιων, λειτουργούν τα παλιά πειθαρχικά συμβούλια. Τα οποία αποτελούνται από τρεις συναδέλφους του διωκομένου και δύο συνδικαλιστές, με αποτέλεσμα όλοι να αθωώνονται, αφού δεν υπάρχει η «απειλή» της άσκησης ένστασης ή πειθαρχικής δίωξης.

Εδώ και οκτώ χρόνια είχαμε διαμορφώσει ένα αρχείο -που κανείς δεν θα μπορούσε να το έχει στη διάθεσή του- με όλες τις αποφάσεις και τις ποινές που έχουν επιβληθεί, καθώς όλες οι αποφάσεις κοινοποιούνταν μέχρι πρότινος στον Γενικό Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης.

Έχει απονεμηθεί δικαιοσύνη όσον αφορά τιε υποθέσεις των παράνομων επιχορηγήσεων από τις διοικήσεις της ΔΕΗ και των ΕΛΤΑ προς τους συνδικαλιστές των εταιρειών;

Στη ΔΕΗ έχουν ασκηθεί διώξεις για απιστία στη διοίκηση και για συνέργεια στους συνυπεύθυνους. Η υπόθεση βρίσκεται στον εισαγγελέα. Σχετικά με τα ΕΛΤΑ δεν έχουν ασκηθεί ακόμη διώξεις.

Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η έρευνα σχετικά με το κύκλωμα που εξέδιδε πλαστές εγγυητικές επιστολές;

Αναζητούμε πιθανές ευθύνες των δημοσίων υπαλλήλων που δέχθηκαν τις πλαστές εγγυητικές επιστολές χωρίς να επαληθεύσουν τη γνησιότητά τους. Ερευνούμε, επίσης, εάν έχει πραγματοποιηθεί το έργο, καθώς, σε διαφορετική περίπτωση, τα χρήματα θα έχουν χαθεί. Έχουμε υποβάλει στο υπουργείο Ανάπτυξης τμήμα του πορίσματος για τη σχετική υπόθεση, που έχει οδηγηθεί στον εισαγγελέα. Πρόκειται για τέσσερις εγγυητικές επιστολές-«μαϊμού», της τάξης των 8 εκατ. ευρώ.

Αισιοδοξείτε για την πορεία της χώρας;

Η χώρα διαθέτει την τελευταία ευκαιρία. Η επιστροφή στην ανάπτυξη προϋποθέτει την ύπαρξη ασφάλειας δικαίου, να ισχύει το ίδιο νομικό καθεστώς. Τη δημιουργία συνταγματικώς κατοχυρωμένων κινήτρων, όπως φορολογικές απαλλαγές, την καθιέρωση σταθερού φορολογικού καθεστώτος και την πάταξη της γραφειοκρατίας. Όλα αυτά πρέπει να γίνουν ταυτόχρονα. Και, βέβαια, δεν θα πρέπει οι ξένες επενδύσεις να δαιμονοποιούνται. Η κρίση έριξε τα ποσά, όχι τα ποσοστά διαφθοράς.

Μελετώντας διαχρονικά τιε ετήσιες εκθέσεις, διαπιστώνει κάποιος ότι σχεδόν όλα τα τελευταία χρόνια στην κορυφή της διαφθοράς βρίσκονται οι Πολεοδομίες και οι Εφορίες. Είναι τόσο μεγάλο το «απόστημα», που δεν μπορεί να σπάσει;

Φέτος οι Πολεοδομίες δεν βρίσκονται στην κορυφή της διαφθοράς, διότι, λόγω οικονομικής κρίσης, δεν υπάρχει οικοδομική δραστηριότητα. Εκεί έχουμε μια κάμψη των κρουσμάτων διαφθοράς, η οποία κατά βάση είναι ποσοτική και όχι ποιοτική, μειώθηκαν δηλαδή τα ποσά. Και στον χώρο της υγείας φαίνεται ότι το «φαγοπότι» έχει υποχωρήσει, ενώ η πιο κατάλληλη λύση θα ήταν να δημιουργηθεί ένα κεντρικό σύστημα προμηθειών.

Όσον αφορά τις Εφορίες, η ασυδοσία αφορά όχι μόνον τις ΔΟΥ, αλλά όλο το πλέγμα των οικονομικών υπηρεσιών του υπουργείου Οικονομικών. Σκοπός της οικονομικής επιθεώρησης είναι ο έλεγχος των κακώς κειμένων και, στο πλαίσιο αυτό, επιδιώκεται σήμερα η δημιουργία ενός μηχανισμού εσωτερικού ελέγχου. Ωστόσο, το πρόβλημα δεν είναι η σύσταση ενός μηχανισμού, αλλά η στελέχωση με τα κατάλληλα πρόσωπα που βρίσκονται εκτός κυκλωμάτων, φιλικών σχέσεων κ.ο.κ. Και αυτό αποτελεί άθλο, διότι εμπλέκονται πάσης φύσεως κομματικά, πολιτικά και πανεπιστημιακά κριτήρια.

* Αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Κεφάλαιο" της 11ης Αυγούστου